آیا تا به حال به کاربرد کلاچ موتورسیکلت خود فکر کردهاید؟ کلاچ نقش حیاتی در کنترل شتاب و عملکرد روان موتور دارد. بسیاری از موتورسواران با چالشهای مربوط به تنظیم و تعویض کلاچ مواجهاند. در این راهنما، نکات و توصیههای لازم برای انتخاب و نگهداری بهترین نوع کلاچ را به شما ارائه میدهیم.
مطالعه این مقاله به شما کمک میکند تا رانندگی بهتری با موتورسیکلت خود تجربه کنید.
کلاچ موتورسیکلت چیست و چگونه کار میکند؟
کلاچ موتور یکی از اجزای اصلی و اساسی در موتورسیکلت است که به منظور تعویض دنده یا متوقف کردن این وسیله نقلیه طراحی و تولید شده است. این قطعه همانند یک اهرم عمل کرده و به عنوان یک عامل برای انتقال نیرو استفاده میشود. در مجموع می توان گفت که یک اتصال اصطکاکی میان موتور به عنوان منبعی برای تولید انرژی و جعبه دنده موتور است.
کلاچ موتورسیکلت یکی از اجزای کلیدی در سیستم انتقال قدرت است که نقش حیاتی در کنترل و مدیریت حرکت و سرعت موتورسیکلت ایفا میکند. کلاچ وظیفه قطع و وصل انتقال نیرو بین موتور و چرخها را بر عهده دارد و با عملکرد درست آن، موتورسوار میتواند به راحتی و بدون ضربه، سرعت و شتاب موتورسیکلت را تنظیم کند.
این سیستم با استفاده از یک سری دیسک و صفحات فشرده، به شکلی عمل میکند که نیروی تولید شده توسط موتور به چرخها منتقل شود یا از آنها جدا گردد. در موتورسیکلتها، کلاچ به دو نوع اصلی کلاچ خشک و کلاچ تر تقسیم میشود که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند و در شرایط مختلفی به کار میروند.
به عنوان مثال، کلاچهای خشک معمولاً در موتورسیکلتهای ورزشی استفاده میشوند زیرا نیروی مستقیم بیشتری را انتقال میدهند و در شرایط شدید عملکرد بهتری دارند. در مقابل، کلاچهای تر که در روغن غوطهور هستند، معمولاً برای موتورسیکلتهای معمولی به کار میروند و عمر طولانیتری دارند.
اجزای اصلی کلاچ موتورسیکلت
کلاچ موتورسیکلت از چندین جزء اصلی تشکیل شده که هماهنگی میان آنها به عملکرد درست این سیستم کمک میکند. اولین بخش، دیسکهای کلاچ هستند که معمولاً به صورت چند لایه و از مواد مقاوم ساخته میشوند. این دیسکها در هنگام عملکرد، نیرویی که از موتور دریافت میکنند را به چرخها منتقل میکنند.
بخش دیگر، فنرها هستند که فشار لازم را بر دیسکها اعمال میکنند تا کلاچ به درستی قطع و وصل شود. همچنین در کلاچهای تر، روغن نقشی اساسی در کاهش اصطکاک و حرارت دارد و باعث میشود که دیسکها به نرمی حرکت کنند. قطعههای دیگر نیز شامل شفت و محورهای انتقال نیرو میشوند که وظیفه اتصال موتور به سیستم انتقال قدرت را بر عهده دارند.
این هماهنگی میان اجزا تضمین میکند که موتورسیکلت به آرامی حرکت کند و در عین حال، سرعت و شتاب دلخواه راننده فراهم شود.
بررسی علائم خرابی صفحه کلاچ موتور و زمان تعویض آن از مهمترین عوامل موثر بر حرکت موتورسیکلت است. در این نوشته، پس از ارائه توضیحاتی در مورد کلاچ، به معرفی علائم خرابی و زمان تعویض آن میپردازیم. اگر مایل هستید در مورد قطعات و لوازم یدکی موتورسیکلت، مطالعه کنید، نوشته ی مربوط به لوازم یدکی موتورسیکلت را نیز بخوانید.
صفحه کلاچ موتور سیکلت چیست؟
صفحه کلاچ، صفحه ای مدوری است که در تماس اصطکاکی با دیسک کلاچ (دیسک کلاچ قطعه ای بشکل حلقوی درون پوسته کلاچ توسط فنر کلاچ و چندین خار و یا زبانه ثابت شده است ) قرار دارد. به دور صفحه کلاچ، لنت ها توسط میخ به صفحات فنری موج دار صفحه کلاچ پرچ می گردد، همچنین بر روی لنت ها شیارهایی جهت خنک کاری بهتر و جلوگیری از داغ شدن طراحی شده است.
نقش کلاچ در عملکرد و کنترل موتورسیکلت
کلاچ موتورسیکلت به موتورسوار این امکان را میدهد تا کنترل کاملی بر روی سرعت و شتاب داشته باشد. این قطعه هنگام شروع حرکت، تغییر دنده و توقف، کاربرد دارد و با عملکرد صحیح خود به موتور اجازه میدهد تا نیرو را به صورت تدریجی به چرخها منتقل کند.
بدون استفاده از کلاچ، تعویض دندهها بسیار سخت خواهد بود و این مسئله ممکن است منجر به آسیب به سیستم انتقال قدرت شود. علاوه بر این، کلاچ امکان توقف سریع را برای موتورسیکلت فراهم میکند بدون آن که موتور خاموش شود، که این ویژگی برای موتورسواران در شرایط ترافیکی بسیار مفید است.
نقش کنترلکننده کلاچ به گونهای است که تعادل لازم بین سرعت موتور و حرکت چرخها برقرار شده و رانندگی ایمن و راحتتری را فراهم میکند
حرکت موتور را از سیستم انتقال قدرت و پیشرانه به طور موقت قطع نموده و همین امر باعث میشود که چرخ عقب حرکت نماید. بدون استفاده از این محصول، نمیتوان موتورسیکلتهای دندهای را حرکت داد؛ زیرا زمانی که اهرم کلاچ موتور به داخل کشیده می شود، جمع شدن فنرهای موجود روی صفحه کلاچ فشرده و جمع می شوند، صفحات فولادی از یکدیگر جدا شده و شروع به چرخش میکنند.
معرفی انواع کلاچ
در مجموع کلاچها را میتوان به دو دسته کلاچهای خشک و تر دسته بندی نمود.
کلاچ خشک و ویژگیهای آن
کلاچ خشک معمولاً در موتورسیکلتهای ورزشی و مسابقهای به کار میرود و به دلیل عدم استفاده از روغن، نیرو را با سرعت بیشتری منتقل میکند. این نوع کلاچها معمولاً در شرایط سخت و شدید مورد استفاده قرار میگیرند و توانایی تحمل حرارت بالا را دارند.
از آنجایی که کلاچ خشک در روغن غوطهور نیست، اصطکاک بیشتری ایجاد میکند و این ویژگی به راننده کمک میکند تا کنترل بهتری بر روی شتاب موتورسیکلت داشته باشد. اما نکتهای که در مورد این نوع کلاچ باید به آن توجه شود، نیاز به نگهداری بیشتر و حساسیت آن به دما است.
این محصولات برای موتور سیکلت هایی با گشتاور پایین تر طراحی شدهاند. در کل به کلاچهایی که در روغن و روان کنندهها غلتانده نشده و کاملا خشک هستند، کلاچ خشک میگویند. البته این نوع؛ نسبت به کلاچ تر از عملکرد بهتر و دوام کمتری برخوردار هستند. در مجموع میتوان گفت که مزیت کلاچ خشک، روغنی نبودن آن است و همین امر باعث میشود قدرت موتور به هدر نرود.
کلاچ تر و ویژگیهای آن
در مقابل کلاچ خشک، کلاچ تر در روغن غوطهور است که این امر باعث کاهش اصطکاک و حرارت تولید شده میشود. کلاچهای تر برای موتورسیکلتهای شهری و تورینگ مناسب هستند، زیرا عمر بیشتری دارند و به نگهداری کمتری نیاز دارند.
وجود روغن در کلاچهای تر موجب میشود که عملکرد کلاچ به طور روانتر انجام شود و از صدای اضافی جلوگیری کند. این ویژگیها کلاچهای تر را به انتخاب مناسبی برای استفاده روزمره تبدیل کرده است.
کلاچ های تر، آن دسته از کلاچها هستند که به منظور روان شدن و کاهش ساییدگی در روان کنندهها غلتانده شدهاند. البته ساختار کلي آن ها شبيه به کلاچهای خشک است، به جز اينکه در اين مدل، صفحات اصطکاکي هميشه توسط گردش روغن مرطوب هستند. این کلاچها، نسبت به مدلهای دیگر کلاچ سرو صدای کم تری از خود تولید میکنند، زیرا در اين حالت به علت حضور روغن روی صفحات، ضريب اصطکاک کاهش میيابد. در کلاچها، روغن به طور دائم جريان داشته و انتقال حرارت، سريعتر صورت می گيرد در نتیجه صفحه کلاچ، میتواند مدت زمان لغزش بيشتری را تحمل کند. عمر بيشتری دارند و به تعمير و نگهداری کمتري نياز خواهند داشت. هم چنین کلاچهای تر، فضای کم تری را اشغال میکنند. در نتیجه سازندگان موتور سیکلت برای تولید محصولات خود، بیشتر تمایل دارند از آنها استفاده کنند.
اصول استفاده از کلاچ و یافتن منطقه اصطکاک
برای استفاده صحیح از هر نوع سیستم کلاچ، باید در ابتدا با منطقه اصطکاک آشنایی داشته باشیم. منطقه اصطکاک کلاچ بخشی از حرکت اهرم کلاچ بوده که در آن بخش تماس و انتقال قدرت موتور به چرخنده، آغاز شده و به تدریج افزایش می یابد. البته پیدا کردن منطقه اصطکاک برای موتورسیکلت می تواند بسیار دشوار باشد. زیرا فقط با 0.5 میلی متر از جا به جایی کلاچ، انتقال قدرت تغییر خواهد کرد. اما یک موتور سوار حرفهای در زمان استفاده از کلاچ در موتور سیکلتها باید نکاتی را در نظر داشته باشد که در ادامه برخی از این موارد را شرح خواهیم داد.
-
در زمان استفاده از کلاچ از چهار انگشت خود استفاده نمایید.
-
در زمان تعویض به جاده توجه داشته باشید. تا در این راستا کنترل موتور سیکلت از دست شما خارج نگردد.
-
هم چنین قبل از سوار شدن بر روی موتور باید از عملکرد کلاچ و نحوه استفاده از آن اطلاعات دقیقی داشته باشید تا در زمان استفاده دچار سردرگمی نگردید.
-
و در انتها باید گفت که در زمان موتور سواری آرامش خود را حفظ کرده و به اصطلاح بدن خود را آرام نگه دارید.
عوامل موثر در افزایش طول عمر کلاچ
همان طور که می دانیم که کلاچ یکی از وسایل ضروری در موتورسیکلت ها می باشد. از این رو برای عملکرد بهتر و عمر بیشتر کلاچ ها باید از آن ها به درستی مراقبت نمود.
-
برای طول عمر کلاچ های روغنی، باید از تعویض به موقع روغن موتور اطمینان حاصل کنید.
-
کارهایی نظیر تک چرخ زدن یا دور درجا، طول عمر کلاچ را به نصف یا حتی کمتر کاهش خواهد داد.
-
از سویی دیگر رها کردن ناگهانی اهرم کلاچ به سیستم کلاچ آسیب وارد میکند.
بیشتر بخوانید: رگلاژ کلاچ موتور سیکلت
تاثیر کلاچ بر شتاب موتورسیکلت
به طور کلی هنگامی که کلاچ فرسوده است و زمان تعویض آن فرا رسیده ، موتورسیکلت، نمیتواند شتاب بگیرد. دلیل این امر این است که زمانی که عمر این قطعات به پایان برسد، نمیتوانند تمام قدرت خود را به گیربکس انتقال دهند و در نتیجه بخشی از قدرت موتور به صورت هرزگردی بین فلای ویل، دیسک و صفحه از بین می رود. در کل میتوان تاثیر خرابی صفحه کلاچ بر شتاب موتور را به دو صورت دید.
- در نتیجه اگر موتورسیکلت گاز زیاد میخورد، اما به خوبی شتاب نمیگیرد، امکان تمام شدن صفحه کلاچ به وجود آمده است .
- اگر برای حرکت موتورسیکلت از حالت سکون، نیاز به گاز دادن زیاد دارید، به احتمال زیاد، صفحه کلاچ آسیب دیده است.
در ادامه، به معرفی علائم خرابی صفحه کلاچ موتور و زمان تعویض آن میپردازیم.
علائم خرابی کلاچ موتورسیکلت
در صورت بروز خرابی در کلاچ موتورسیکلت، علائمی بروز میکند که میتواند نشاندهنده مشکل در این سیستم باشد. آگاهی از این علائم به راننده کمک میکند تا به موقع اقدام به تعمیر یا تعویض کلاچ کند و از آسیبهای جدیتر جلوگیری شود. در زیر به برخی از علائم رایج خرابی کلاچ اشاره شده است:
-
لغزش کلاچ در حین حرکت که ممکن است نشاندهنده فرسودگی دیسکهای کلاچ باشد.
-
تغییر سخت در دنده که میتواند به دلیل ضعف در سیستم فنرها یا دیسکها رخ دهد.
-
بروز صداهای غیرعادی (صدای جیر جیر یا ساییده شدن) از کلاچ هنگام فشردن آن، که میتواند ناشی از سایش بیش از حد اجزا باشد.
-
کاهش توانایی شتابگیری که ممکن است به دلیل فشار نادرست در کلاچ باشد.
-
مشکلات تعویض دنده
-
کاهش مسافت پیموده شده
کاهش ناگهانی مسافت پیموده شده، میتواند از دیگر نشانههای کلاچ معیوب باشد. زیرا در این حالت، موتورسیکلت، دائماً در دورهای بالاتر میچرخد و در این راستا موتور مجبور میشود تا بیشتر کار کند و سوخت بیشتری بسوزاند.
بدترین مشکلی که یک موتورسوار می تواند تجربه کند، چسبندگی کلاچ در حین رانندگی است. گیر کردن اهرم کلاچ میتواند اتفاقات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. در واقع این یک علامت هشدار دهنده است و نشان میدهد که کلاچ نیاز به بررسی و تعویض دارد.
گاهی اوقات تعویض دنده موتورسیکلت، امکان پذیر نیست یا اهرم تعویض دنده، آزادانه بالا و پایین میرود. در چنین حالتی، زمان تعویض کلاچ فرا رسیده است.
بوی سوختگی از موتورسیکلت، پس از طی کردن مسافت های طولانی، از نشانه های خراب بودن کلاچ است. در چنین مواردی باید صفحه کلاچ یا کل مجموعه کلاچ را تعویض کرد. بوی تند، پس از برداشتن درپوش کلاچ در اثر گرم شدن بیش از حد مواد و ایجاد اصطکاک در بین آن ها است.
شناسایی علائم رایج خرابی کلاچ
برای شناسایی صحیحتر علائم خرابی کلاچ، میتوان به جزئیات بیشتری توجه کرد. هرگونه تغییر در نحوه عملکرد کلاچ، مثل افزایش صدای موتور هنگام فشردن کلاچ یا کاهش سرعت در انتقال نیرو، ممکن است نشانهای از خرابی باشد. با بررسی علائم ذکر شده، موتورسواران میتوانند به موقع اقدامات لازم را برای تعمیر کلاچ انجام دهند.
انواع موتور بر اساس کلاچ
موتورها را میتوان به دو دستهی باکلاچ و بدون بی کلاچ تقسیم کرد که در ادامه، به معرفی این دو دسته میپردازیم.
موتورسیکلتهای کلاچدار یا معمولی
تقریبا اکثر موتورهایی که در خیابان میبینید کلاچ دار و دنده ای هستند. کار کردن با این موتورها، کمی سختتر از اسکوترهاست چون علاوه بر کنترل گاز و ترمز، باید دنده و کلاچ را هم کنترل کنید.
موتورسیکلتهای بی کلاچ یا اسکوترها
این مدل ها نسل جدیدی از موتورهای شهری هستند که بیشتر به منظور استفاده در شهرهای شلوغ و ترافیک های سنگین طراحی و تولید شدهاند. این محصولات دارای صفحه کلاچ هستند و وجه تمایز آن ها با موتورسیکلتهای کلاچ دار، نداشتن دسته کلاچ است. این موتور ها دارای دو نوع صفحه کلاچ هستند، یکی اتوماتیک با عملکرد گریز از مرکز و دیگری سیستم کلاچ صفحه ای قوطه ور در روغن. این موتورسیکلت ها را می توان بر اساس عملکرد و ساختار به دو دسته موتورسیکلت بی کلاج با سیستم انتقال CVT و سیستم انتقال DCT تقسیم بندی نمود. یک مدل دیگر تقسیم بندی موتورهای بی کلاچ یا اسکوترها، نوع سوخت آنهاست. تعدادی از آنها بنزینی و تعدادی نیز برقی هستند. برای مطالعه ی بیشتر در مورد موتورهای اسکوتر و موتورهای برقی، روی هر کدام از آنها کلیک کنید.
سیستم انتقال CVT
در این نوع، از گیربکس CVT استفاده می شود و به واسطه آن سیستم کلاچ به صورت خود به خود و پیوسته تغییر نموده و دیگر موتورسوار برای تغییر سرعت، نیاز به تغییر دنده نخواهد داشت. در موتور های بی کلاچ، عملکرد صفحه کلاچ بر اساس نیروی گریز از مرکز است، از این رو در زمان حرکت صفحه کلاچ، نیرو از بخشی به بخش دیگر منتقل می شود. بنابراین در این موتورسیکلت ها هر وقت که ما گاز ندهیم و موتور در دنده باشد، رابطه ی میل لنگ و شفت گیربکس قطع گردیده و دستگاه خاموش نمی شود. لازم به ذکر است عمر کلاچ گریز از مرکز این موتور ها بسیار بالاست و غالبا نیاز به تعویض نخواهند داشت.
سیستم انتقال DCT
در محصولاتی با سیستم انتقال DCT ، امکان استفاده از کلاچ برای موتورسوار وجود دارد. این مدل موتور که معروف به سیستم انتقال دو کلاجه است، دکمه ای در کنار دسته موتور قرار گرفته است که افراد می توانند، به صورت دلخواه انتخاب کنند که دنده به وسیله کامپیوتر داخلی موتور تغییر کند یا به صورت دستی و همراه با کلاچ عوض شود. در این نوع از صفحه کلاچ روغنی که در موتورسیکلت های کلاچ دار به کار برده شده، استفاده می شود و همانند آن ها، در زمان فرسوده شدن، باید آن را تعویض کرد.
مزایای موتورسیکلت بی کلاچ
عدم استفاده از کلاچ بر روی عملکرد و شکل ظاهری موتور سیکلت تغییراتی ایجاد کرده و مزایایی را به همراه دارد،از این رو در ادامه به بررسی برخی از این موارد خواهیم پرداخت.
- از آن جایی که برای استفاده از این موتور ها، نیاز به تعویض دنده وجود ندارد، بنابراین استفاده از آن ها راحت تر می باشد و برای افراد مبتدی گزینه بسیار مناسبی است.
- با انواع بی کلاچ، نمی توان با سرعت زیاد رانندگی کرد،در نتیجه امکان تصادف با این دسته کاهش می یابد.
- اکثر موتورهای بی کلاچ قابلیت اضافه کردن اکسسوری مخصوص موتور مانند سبد خرید و باکس پشت موتور را دارند، بنابراین به راحتی می توانید وسایل زیادی را با آن جا به جا کنید.
تفاوت موتور سیکلت کلاچ دار با بی کلاچ
علاوه بر نوع کلاچ در این دو سری موتور، تفاوتهای دیگری هم وجود دارد که در ادامه برخی از آن ها را شرح می دهیم.
- در موتورهای بی کلاچ حالت دنده به صورت فنری می باشد و برای تعویض دنده صرفا دو حالت یکی در پایین و دیگری در بالا وجود دارددر حالی که در بیشتر موتورهای باکلاچ، حالت دنده به صورت یکی پایین چهارتا بالا (برای موتورسیکلت ها با جعبه دنده 5 سرعته) قرار گرفته است.
- مخزن سوخت انواع بی کلاچ، معمولا در زیر صندلی قرار دارد و مانند موتورهای معمولی، برآمدگی باک در آنها مشاهده نمی شود.
- ساختار این موتورسیکلت ها مطابق با آرگونومی بدن انسان است.
- صندلی راننده در راستای فرمان قرار گرفته و فضای جلو شکم موتورسوار خالی است و در نتیجه سواری با موتور های بی کلاچ بسیار راحت است.
زمان مناسب برای تعویض کلاچ موتورسیکلت
هر قطعه مکانیکی با گذشت زمان و استفاده مداوم فرسوده میشود و کلاچ موتورسیکلت نیز از این قاعده مستثنی نیست. تعویض کلاچ موتورسیکلت به موقع میتواند از آسیب به سایر اجزای موتورسیکلت جلوگیری کند و کارایی و امنیت را افزایش دهد.
اگرچه زمان درست تعویض کلاچ به نوع موتورسیکلت و شرایط رانندگی بستگی دارد، اما برخی علائم نشاندهنده این هستند که زمان تعویض کلاچ فرارسیده است.
با وجود توضیحاتی که ارائه شد، احتمالا برایتان سوال باشد که چه زمانی صفحه کلاچ موتورسیکلت را عوض کنید؟ در ادامه، مواردی را بیان میکنیم که مشخص میکند لازم است صفحه کلاچ موتور عوض شود.
- زمانی صفحه شما نیاز به تعویض دارد که موتور شتاب لازم را نمی گیرد.
- موتور در سرعت بالا عقب میکشد و گاز نمیخورد.
- در زمان جا زدن دنده ها، صدای زیادی از انجین شنیده می شود.
- کلاچ بسیار سفت است و زمانی که رها میشود به سرعت به جای قبلی خودش برمیگردد.
- دور موتور به 6 محدود شده و از از 6 بالاتر نمیرود.
- موتور هنگام گاز دادن، بیش از حد لرزش دارد.
- با جا زدن دنده یا رها کردن کلاچ، موتور حرکت نمیکند.
- وقتی با موتور، مسافت طولانی را طی میکنید، موتور بوی سوختگی میدهد.
اگر چنین مواردی دیده شد، بهتر است پس از بررسی سلامت قطعات دیگر، اقدام به تعویض صفحه کلاچ نمایید.
مراحل تعویض کلاچ موتورسیکلت
تعویض کلاچ موتورسیکلت یکی از فرایندهای مهم در نگهداری و تعمیر این وسیله نقلیه است که میتواند عمر موتورسیکلت را افزایش دهد و عملکرد آن را بهبود بخشد. با رعایت مراحل صحیح و استفاده از ابزارهای مناسب، میتوانید بهراحتی کلاچ را تعویض کنید و از هرگونه آسیب به سایر قطعات جلوگیری نمایید.
ابزارهای لازم برای تعویض کلاچ
برای تعویض کلاچ موتورسیکلت، به مجموعهای از ابزارهای صحیح و کارآمد نیاز دارید که به شما کمک میکنند تا کار بهدرستی انجام شود و قطعات مختلف بهخوبی با هم هماهنگ شوند. در ادامه به برخی از ابزارهای ضروری برای این کار اشاره میشود:
-
آچارهای مختلف برای باز و بسته کردن قطعات کلاچ
-
پیچگوشتی تخت و چهارسو برای تنظیم درست اجزا
-
ابزار خاص کشش فنر برای برداشتن و نصب فنرهای کلاچ
-
مایع تمیزکننده برای پاکسازی دیسکهای کلاچ
-
روغن کلاچ جهت روانکاری و بهبود عملکرد پس از نصب
تفاوت کلاچ خشک و تر در موتورسیکلتها
کلاچهای خشک و تر، دو نوع اصلی کلاچهای موتورسیکلت هستند که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند و در شرایط مختلفی به کار میروند. کلاچهای خشک، به دلیل عدم استفاده از روغن، نیروی بیشتری را به چرخها منتقل میکنند و اصطکاک بیشتری دارند.
این نوع کلاچها بیشتر در موتورسیکلتهای مسابقهای و پرسرعت استفاده میشوند زیرا میتوانند کنترل بیشتری بر شتاب ایجاد کنند. در مقابل، کلاچهای تر در روغن غوطهور هستند که این امر باعث کاهش اصطکاک و دما در هنگام عملکرد میشود.
این نوع کلاچها دوام بیشتری دارند و معمولاً برای استفادههای روزمره و در موتورسیکلتهای شهری مناسب هستند. هرچند کلاچهای تر به دلیل تماس با روغن، به مراقبت و نگهداری بیشتری نیاز دارند، اما به طور کلی عملکرد روانتری ارائه میدهند و صدای کمتری نیز تولید میکنند.
تاثیر کلاچ بر شتاب و کنترل موتورسیکلت
کلاچ موتورسیکلت نقش بسیار مهمی در کنترل و مدیریت شتاب ایفا میکند. با استفاده از کلاچ، موتورسوار میتواند سرعت و شتاب موتورسیکلت را بهطور مناسب تنظیم کرده و در شرایط مختلف جاده، عملکرد بهتری داشته باشد. زمانی که کلاچ بهدرستی کار میکند، تغییرات دنده به صورت نرم و بدون لرزش انجام میشود که این امر به کنترل بهتر موتورسیکلت کمک میکند.
علاوه بر این، استفاده از کلاچ مناسب در موتورسیکلتهای پرسرعت و مسابقهای، باعث میشود تا موتورسیکلت در زمانهای حساس مثل پیچیدن و شتابگیری ناگهانی، عملکرد بهتری داشته باشد. در موتورسیکلتهای شهری نیز، کنترل کلاچ به راننده امکان میدهد تا بدون ضربه و فشار اضافی، توقف یا شروع حرکت را به صورت نرم انجام دهد و ایمنی و راحتی را بهبود ببخشد.
انواع کلاچ موتورسیکلت بر اساس سیستم کلاچ
موتورسیکلتها بسته به نوع سیستم کلاچی که دارند، به دو دسته اصلی تقسیم میشوند. این دستهبندی به موتورسوار کمک میکند تا با توجه به نیاز و استفاده خود، نوع مناسبی از موتورسیکلت را انتخاب کند.
موتورسیکلتهای کلاچدار و ویژگیهای آنها
موتورسیکلتهای کلاچدار به موتورسوار اجازه میدهند که کنترل صحیحی بر روی شتاب و سرعت داشته باشد. این موتورسیکلتها معمولاً در انواع ورزشی و پرسرعت به کار میروند و به دلیل وجود کلاچ، امکان تغییرات درستتر دنده و کنترل بهتر در هنگام شتابگیری و توقف را فراهم میکنند.
وجود کلاچ در این موتورسیکلتها، به موتورسوار اجازه میدهد تا در شرایط مختلف، رانندگی ایمنتری داشته باشد.
موتورسیکلتهای بدون کلاچ و ویژگیهای آنها
موتورسیکلتهای بدون کلاچ معمولاً در انواع خودکار و اسکوترها مشاهده میشوند. این موتورسیکلتها به دلیل عدم نیاز به تعویض دنده، استفادهای آسانتر دارند و مناسب برای افراد مبتدی یا استفاده در شهر هستند. در این موتورسیکلتها، نیازی به فشردن کلاچ و تغییر دنده نیست و راننده میتواند به سادگی با چرخاندن دستگیره گاز، سرعت را کنترل کند.
نحوه انتخاب بهترین نوع کلاچ برای موتورسیکلت
انتخاب بهترین نوع کلاچ برای موتورسیکلت بستگی به نوع استفاده و شرایط رانندگی دارد. کلاچهای خشک برای موتورسیکلتهایی که در شرایط پرسرعت و مسابقهای استفاده میشوند، مناسب هستند و به دلیل عدم نیاز به روغن، انتقال نیروی بهتری فراهم میکنند.
از سوی دیگر، کلاچهای تر برای موتورسیکلتهای شهری و تورینگ مناسبتر هستند و به دلیل کاهش اصطکاک و عمر بیشتر، انتخاب بهتری برای استفادههای روزمره محسوب میشوند.
بررسی فاکتورهای موثر در انتخاب کلاچ مناسب
هنگام انتخاب کلاچ مناسب برای موتورسیکلت، چندین فاکتور مهم وجود دارد که باید به آنها توجه شود. این فاکتورها کمک میکنند تا بهترین انتخاب ممکن بر اساس نیازهای موتورسوار صورت گیرد:
-
نوع موتورسیکلت: برای موتورسیکلتهای ورزشی، کلاچ خشک گزینه بهتری است، در حالی که برای موتورسیکلتهای شهری، کلاچ تر مناسبتر میباشد.
-
شرایط رانندگی: در شرایط رانندگی شدید و پرسرعت، کلاچ خشک عملکرد بهتری دارد اما در استفادههای روزمره، کلاچ تر طول عمر بیشتری ارائه میدهد.
-
نگهداری و هزینه: کلاچهای خشک به مراقبت و تعویض مداوم نیاز دارند، در حالی که کلاچهای تر به دلیل غوطهوری در روغن، نیاز به نگهداری کمتری دارند.
-
هزینه تعویض: هزینه تعویض کلاچ خشک به طور کلی کمتر است، اما به دلیل نیاز به تعویض مداوم، میتواند در بلندمدت هزینهبرتر باشد.
مراحل گامبهگام تعویض کلاچ موتورسیکلت
برای تعویض کلاچ موتورسیکلت، میتوانید مراحل زیر را بهصورت گامبهگام دنبال کنید:
-
قطع اتصال باتری: پیش از هرگونه کار بر روی کلاچ، باتری را قطع کنید تا از وقوع هرگونه حادثه جلوگیری شود.
-
تخلیه روغن موتور
-
برداشتن پوشش کلاچ: با استفاده از آچار و پیچگوشتی، پوشش کلاچ را بردارید و به آرامی اجزا را جدا کنید.
-
برداشتن دیسکها و فنرها: دیسکها و فنرهای کلاچ را به ترتیب و با دقت از موتور جدا کنید.
-
بررسی دیسکها: دیسکهای قدیمی را بررسی کنید و در صورت فرسودگی، آنها را با دیسکهای جدید جایگزین نمایید.
-
نصب فنرها و دیسکهای جدید: دیسکها و فنرهای جدید را با دقت نصب کنید و مطمئن شوید که در جای خود بهدرستی قرار گرفتهاند.
-
روغنکاری دیسکها: پس از نصب، دیسکهای کلاچ را با روغن مخصوص روانکاری کنید تا عملکرد بهتری داشته باشند.
-
بازگرداندن پوشش کلاچ و اتصال باتری: در نهایت، پوشش کلاچ را بهجای خود بازگردانید و باتری را دوباره متصل کنید.
توضیحات تکمیلی:
- پیچ های صفحه فشار را به طور مساوی بردارید تا از آسیب رسیدن به صفحه فشار جلوگیری شود. هم چنین، واشر قدیمی کلاچ و باقی مانده آن را حتما مجزا کنید.
- هنگامی که اهرم کلاچ به داخل کشیده می شود، صفحات فشار کلاچ از مرکز به بیرون رانده می شوند و این امر باعث می شود صفحات متحرک آزادانه حرکت کنند.
- هنگامی که اهرم را رها می کنید ، فنرهای کلاچ صفحات را محکم به هم فشار می دهند و به میل لنگ این امکان را می دهد تا نیرو را به گیربکس و چرخ عقب منتقل کند.
- اکنون می توانیم صفحات کلاچ فرسوده را از سبد کلاچ خارج کنیم.
- پس از خارج کردن صفحه کلاچ فرسوده، باید تعداد قطعات و اندازه آن ها را با کلاچ های نو مطابقت دهید تا از خرید صفحه کلاچ جدید اطمینان پیدا کنید.
- پس از خروج صفحه کلاچ، علائم ساییدگی روی صفحه کلاچ و توپی کلاچ به خوبی مشاده می شود و اگر این میزان ساییدگی زیاد نیست، می توان صرفا صفحه کلاچ را تعویض نمایید.
- حتما برای آشنایی با فنرهایی که در قسمت پشت سبد کلاچ قرار گرفته اند ، به دفترچه راهنما مراجعه کنید. زیرا برخی از کیت های صفحه جایگزین نیاز به برداشتن فنر دارند. بنابراین بهتر است در زمان تعویض، با سازنده صفحات کلاچ جایگزین مشورت کنید تا ببینید فنر جودر شما در جای خود باقی می ماند یا برداشته می شود.
- در ادامه صفحه فشار را نصب کنید و مطمئن شوید یاتاقان در محل خود قرار دارد. فنرهای جدید را نصب کرده و پیچ های صفحه فشار را طبق مشخصات گشتاور در دفترچه راهنمای خود محکم کنید.
- در نظر داشته باشید این پیچ و مهره ها بسیار کوچک هستند ، بنابراین لازم نیست آن ها را بیش از حد تحت فشار قرار دهید. پس از بررسی صحت عملکرد اهرم کلاچ و اطمینان حاصل کنید که صفحه فشار به سمت خارج حرکت کند.
- اطمینان حاصل کنید که رولپلاک های جانبی در قسمت بدنه موتور قرار دارند و این امر به شما کمک می کند که واشر جدید در جای خود باقی بماند.
- مطمئن شوید که هم بدنه موتور و هم کلاچ تمیز و خشک هستند. زیرا گاهی اوقات واشرهای روغنی، می توانند از بین پوشش ها خارج شوند. در حالی که واشرهای خشک ، زمانی که روکش را به سمت پایین می چرخانید، ثابت می مانند.
- حال زمان بستن مجدد پیچ هایی رسیده است که بر روی مقوا جایگذاری کردید البته زمان بستن پیچ ها دقت داشته باشید که آن ها را بیش از حد سفت نکنید. زیرا سفت کردن بیش از حد پیچ ها موجب سفت شدن صفحه کلاچ یا هرز شدن پیچ ها می گردد.
- در انتها مطمئن شوید که دوشاخه تخلیه روغن و فیلتر روغن را دوباره نصب کرده اید.
- موتور را با مقدار روغن ذکر شده در دفترچه راهنمای تعمیر موتورسیکلت دوباره پر کنید و نشتی آن را بررسی کنید.
- در صورت برداشتن پدال، عملکرد ترمز عقب را چک کرده و مجدد آن را تعویض نمایید و پس از چک کردن نکات ذکر شده یک تست آزمایشی انجام دهید.
نکات مهم برای تعویض صفحه کلاچ
- صفحه کلاچ های جدید را قبل از استفاده حداقل 2 ساعت در روغن موتور مخصوص موتورسیکلت قرار دهید.
- موقع سفت کردن پیچ های دیسک کلاچ، آن ها را به اندازه ای سفت کنید که از سمت دیگر بیرون نزنند.
- می توان سایر قطعات کلاچ مانند دیسک کلاچ و صفحه های فلزی مربوط به آن را با بنزین شستشو داد اما باید از ریختن بنزین بر روی صفحه کلاچ خودداری کرد.
- قبل از بستن توری روغن آن را به طور کامل با بنزین تمیز کنید.
جمعبندی
در این مقاله، راهنمای تخصصی درباره کلاچ موتورسیکلت و نکات کلیدی برای بهبود عملکرد و افزایش عمر آن ارائه کردیم. دانستن تفاوتهای انواع کلاچها و نحوه تعویض و تنظیم آنها، به رانندگان کمک میکند تا تجربه رانندگی بهتر و ایمنی بیشتری داشته باشند.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتر درباره دیگر قطعات و سرویسهای موتورسیکلت هستید، از مقالات دیگر نیکران موتور دیدن کنید و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.